Mapa regionów fizycznogeograficznych PolskiNa obszarze Polski stykają się 3 wielkie jednostki tektoniczne:

platforma prekambryjska wschodniej Europy (wschodnia i północno-wschodnia Polska), a więc Niż Wschodnioeuropejski.
platforma paleozoiczna środkowej i zachodniej Europy (Pozaalpejska Europa Środkowa). Spod pokrywy osadowej tej platformy wyłaniają się części górotworów kaledońskich i hercyńskich (Sudety Zachodnie i Wschodnie, Góry Świętokrzyskie).
alpidy (Karpaty z Podkarpaciem).
Ukształtowanie powierzchni
 

Polska leży w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego przejściowego. W wyższych partiach Sudetów i Karpat występuje klimat górski. Latem średnia temperatura to od 17° na wybrzeżu do 19,3° na Dolnym Śląsku i w okolicach Tarnowa. Zimą od około 0° w Świnoujściu, -1° na Nizinie Śląskiej, Ziemi Lubuskiej i wybrzeżu, -3° w Warszawie do poniżej -5 stopni na Suwalszczyźnie. Średnia roczna temperatura waha się od ponad 9° w okolicach Wrocławia, Legnicy i Zielonej Góry do około 6° na Suwalszczyźnie.

Opady roczne wynoszą około 600 mm, najniższe około 500 mm notuje się na Kujawach, co związane jest z położeniem tego obszaru w cieniu opadowym pojezierzy; najwyższe z wyjątkiem gór notuje się na środkowej części wybrzeża i na Wyżynie Śląskiej(około 750-800 mm rocznie).

Okres wegetacyjny trwa przeciętnie od 180-190 dni na północnym wschodzie kraju do 235 dni w okolicach Słubic, Głogowa i Wrocławia.

Liczna dni z pokrywą śnieżną jest zróżnicowana i wzrasta w miarę przesuwania się na wschód. Na Nizinie Szczecińskiej, Ziemi lubuskiej i na Nizinie Śląskiej pokrywa śnieżna zalega przez mniej niż 40 dni w roku, w centrum Polski około 60 dni, a na Suwalszczyźnie przez ponad 100 dni.

Dni gorące, z temperaturą maksymalną powyżej 25 °C występują od kwietnia do września, czasem także w październiku. Jest ich od około 10-20 na wybrzeżu do ponad 40 na Podkarpaciu i Nizinie Śląskiej. Dni upalnych, z temperaturą maksymalną powyżej 30 °C notuje się od 1 na północy do 8 w okolicach Wrocławia, Tarnowa i Słubic.

Ekstremalne temperatury powietrza zanotowane na terytorium Polski to +40,2° (Prószków k.Opola, 29.VII.1921 r.) i -41,0° (Siedlce, 11.I.1940 r.).
 

Flora

Osobny artykuł: Szata roślinna Polski.
W granicach Polski stwierdzono dotychczas występowanie blisko 3000 rodzimych i trwale zadomowionych taksonów w randze gatunku i podgatunku roślin okrytonasiennych (Magnoliophyta)[37]. Poza tym, występuje na jej obszarze 67 gatunków paprotników (Pteridophyta), 910 gatunków mszaków (Bryophyta), 2000 gatunków zielenic (Chlorophyta), 25 gatunków ramienic i 39 gatunków krasnorostów (Rhodophyta)[38].

Fauna

Żubr – jedno z najbardziej charakterystycznych polskich zwierząt
Bocian biały – co roku w Polsce gniazduje 41 tysięcy par ze 160 tysięcy żyjących na świecie[39] Osobny artykuł: Fauna Polski.
Fauna Polski należy do prowincji europejsko-zachodniosyberyjskiej, wchodzącej w skład Palearktyki. Należy ona do średnio zróżnicowanych pod względem gatunkowym i reprezentowana jest przez ok. 33 tys. gatunków zwierząt (są szacunki, które mówią, iż po dokładnej analizie będzie to liczba znacznie wyższa, dochodząca do 47 tys.). Znaczna część spośród tych gatunków występuje (lub występowała – jak żubr) nie tylko w Polsce, ale też innych obszarach Europy.

Na terenie kraju występuje ponad 90 gatunków ssaków[40], 444 gatunki ptaków (z czego ok. 220 gniazdowych), 9 gatunków gadów, 18 – płazów, 119 gatunków ryb (w tym 55 słodkowodnych), 5 gatunków bezżuchwowców, ok. 260 gatunków mięczaków, 25–30 tysięcy gatunków owadów, ok. 1400 gatunków pajęczaków, ok. 240 gatunków pierścienic, 5 – jamochłonów, 8 – gąbek oraz ok. 4 tysięcy gatunków pierwotniaków.

Pod względem występowania gatunków zwierząt Polska dzieli się na 7 krain zoogeograficznych: południowobałtycką, śląską, opolską, kielecką, karpacko-sudecką, krainę Jury polskiej i podalpejską.

Skład gatunkowy polskiej fauny ukształtował się dopiero po ostatnim zlodowaceniu, kiedy to po ustąpieniu lodowców z terenów południowych napłynęły nowe gatunki zwierząt. Także w czasach historycznych zmieniała się lista zwierząt żyjących na terenie kraju: niektóre gatunki przestawały być obecne w faunie Polski (np. tury, tarpany, sobole), inne zaś dołączały do krajowych gatunków, czy to na drodze świadomej introdukcji (np. bażanty, muflony, daniele), czy to w wyniku przypadku (jenoty, piżmaki, ostatnio też szopy pracze, z owadów m.in. stonki).

Większość gatunków obecnie występujących w Polsce stanowią zwierzęta leśne strefy lasów liściastych (jak jelenie, sarny, dziki). W północno-wschodniej części Polski żyją też gatunki typowe dla strefy tajgi, a nawet tundry (np. puszczyki, łosie, zające bielaki), zaś w południowo-wschodniej także gatunki stepowe (susły, żołny i in.). Nieco odmienny od reszty kraju skład gatunkowy ma fauna obszarów górskich (Karpaty, Sudety). Poza gatunkami typowymi dla tego typu środowiska (jak kozica czy świstak) żyją tam też zwierzęta wytępione na pozostałym obszarze kraju (rysie, żbiki i niedźwiedzie). Niektóre z gatunków polskiej fauny są typowymi zwierzętami synantropicznymi (np. szczury i wróble).

Ochrona przyrody

Rezerwat przyrody Las Murckowski w Katowicach Osobny artykuł: Ochrona przyrody w Polsce.
W Polsce prowadzi się aktywne działania mające na celu ochronę przyrody. Chociaż pewne działania w zakresie ochrony przyrody można spotkać już w średniowieczu i wiekach późniejszych, to przemyślane i planowe działania oparte na naukowych podstawach podjęto na szerszą skalę dopiero w 2. połowie XX wieku. W 2004 rozpoczęto wprowadzanie w Polsce europejskiej formy ochrony przyrody – obszarów Natura 2000, na których chroni się te elementy przyrody, które są zagrożone w skali Europy. Docelowo takie obszary obejmą prawdopodobnie ok. 15-20% powierzchni kraju.

Niezmiernie ważnym dopełnieniem w systemie ochrony przyrody jest gatunkowa ochrona zwierząt, grzybów i roślin. Ważnymi osiągnięciami polskiego systemu ochrony przyrody są ochrona bobra, łabędzia, żubra czy też łosia. Jednak rozwój gospodarczy kraju, a szczególnie ulepszenia jego infrastruktury, często stawały (i nadal stają) w konflikcie z ochroną przyrody. Obecnie, jedną z największych kontrowersji jest kwestia wytyczenia trasy nowej drogi przelotowej Via Baltica.